Wymarzony własny dom, wielkie plany, budowa, oczekiwanie – to jedna strona medalu. Druga, niemniej istotna, to dopełnienie wszelkich formalności, bez których nawet najpiękniejszy i wykończony dom nie może być oddany do użytku. Dlatego poza zagadnieniami takimi jak projekt, budżet, wybór wykonawców itp. należy także dokładnie poznać przepisy i warunki odbioru domu, czyli np. bardzo istotną dokumentację, która jest dość obszerna w przypadku skutecznego oddania budynku do użytkowania.
Formalne zakończenie budowy
Zasadnicze znaczenie ma fakt, że zgodny z przepisami odbiór domu jednorodzinnego i związane z tym dokumenty, jest konieczny jeśli chcemy w nim legalnie mieszkać. Zakończenie budowy jest fizycznym domknięciem całej inwestycji, formalnie niezbędne jest jeszcze zgromadzenie wspomnianej dokumentacji i przedłożenie jej w odpowiednich instytucjach. Aby można było dopełnić tego obowiązku konieczne jest gromadzenie dokumentów i opisywanie wszystkich procedur związanych z pracami budowlanymi w tzw. dzienniku budowy. To właśnie tu znajdą się informacje, które będą nieodzowne na etapie zawiadomienia o zakończeniu budowy. Dotyczą one kluczowych kwestii, m.in. takich jak:
- protokoły przyłączy mediów, które są również potrzebne w przypadku zmiany taryfy poboru energii elektrycznej i rozpoczęcia poboru paliwa gazowego,
- ważne świadectwo charakterystyki energetycznej – określa źródła energii i gdzie jest ona używana,
- poświadczenia odbioru prac budowlano-instalacyjnych potwierdzone wpisami do dziennika budowy,
- protokoły odbioru i kontroli przyłączy oraz instalacji wewnętrznych.

Odbiór domu jednorodzinnego – dokumenty
Odpowiedź na pytanie – co jest potrzebne do odbioru domu, brzmi zatem – kompletna, starannie prowadzona dokumentacja. Zawiadomienie o zakończeniu budowy wymaga skompletowania i przedłożenia szeregu załączników, które prezentują przebieg budowy i potwierdzają jej sfinalizowanie. Niezbędny jest oczywiście oryginał dziennika budowy. Pisemne oświadczenie potwierdzające zgodność budowy z obowiązującymi normami, standardami, przepisami prawa budowlanego, powinien złożyć kierownik budowy. Na tym jednak nie koniec, przyjrzyjmy się szczegółowo – jakie dokumenty będą niezbędne do odbioru domu, poza dziennikiem i wspomnianym oświadczeniem kierownika:
- protokoły badań i sprawdzeń dotyczące przewodów kominowych i wentylacyjnych, wewnętrznych instalacji – gazowej, elektrycznej itp.
- kserokopie uprawnień oraz aktualne zaświadczenie potwierdzające kwalifikacje osób dokonujących badań i sprawdzeń,
- potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami, odbioru wykonanych przyłączy,
- dokumentacja geodezyjna, w której znajdują się wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz potwierdzenie zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstw od tego projektu,
- oświadczenie o braku sprzeciwu lub uwag ze strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Straży Pożarnej – zgodnie z właściwością,
- kserokopia pozwolenia na budowę,
- zaświadczenie o nadaniu numeru na nieruchomość,
- inne dokumenty właściwe dla warunków pozwolenia na budowę,
- potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej,
- pełnomocnictwo dla osoby działającej w imieniu inwestora oraz potwierdzona opłata skarbowa za udzielone pełnomocnictwo.
Dla skutecznej i bezproblemowej procedury zakończenia budowy niezbędna jest zatem wiedza o tym, co jest potrzebne do odbioru domu, ponieważ braki i nieprawidłowości w dokumentacji niepotrzebnie przedłużają całą procedurę i opóźniają zamieszkanie w wyczekiwanym domu.

Zakończenie budowy i oddanie budynku do użytkowania
Może się wydawać, że zakończenie budowy oznacza domknięcie wszystkich zaplanowanych prac. Kluczowe znaczenie ma jednak dopełnienie niezbędnych formalności. Fizycznie nieodzowne są dwa etapy:
- inwentaryzacja geodezyjna, czyli pomiary i naniesienie na mapę zasadniczą nowych elementów istniejących w terenie w związku z daną budową,
- zamknięcie budowy przez jej kierownika, co oznacza zamknięcie dziennika budowy, złożenie oświadczenia o zgodności wybudowanego budynku z prawem budowlanym i warunkami pozwolenia oraz zweryfikowanie porządku na miejscu budowy.
Na tym jednak nie koniec, ponieważ tu zaczynają się obowiązki właściciela obiektu i niezbędna jest wiedza o tym jakie dokumenty są potrzebne do odbioru domu jednorodzinnego. Omówiony powyżej komplet dokumentów należy złożyć w powiatowym lub wojewódzkim inspektoracie nadzoru budowlanego wraz z zawiadomieniem o zakończeniu budowy. Stosowny organ ma 14 dni na ewentualne zgłoszenie sprzeciwu, jeśli to nie nastąpi – można użytkować budynek. W sytuacji, kiedy przepisy i warunki odbioru domu wymagają wniosku o pozwolenie na użytkowanie, obiekt jest wizytowany przez pracownika nadzoru budowlanego. Brak uwag skutkuje decyzją z oficjalnym pozwoleniem na zamieszkanie w domu. Finał czynności związanych z zakończeniem budowy i oddaniem budynku do użytkowania stanowi nadanie posesji numeru, zameldowanie na jej terenie mieszkańców i wpisanie nieruchomości do ksiąg wieczystych.
