Żyjemy wśród roślin, otaczają nas, pomagają, dekorują, leczą i smakują. Doskonałym przykładem tej codziennej i bardzo ważnej obecności w naszym życiu są zioła i przyprawy. Nie tylko polepszają smak i aromat potraw. Mają także dobroczynny wpływ na organizm człowieka, na metabolizm, odporność, a nawet samopoczucie, pomagają w kuracjach wielu chorób, np. infekcji przeziębieniowych.
Przyprawy – dla smaku i na zdrowie
Przyprawy i zioła działają na wiele procesów biochemicznych zachodzących w organizmie człowieka. Nie bez powodu coraz większym powodzeniem cieszy się szeroko rozumiane ziołolecznictwo. Zawarte w roślinach olejki eteryczne, garbniki i sole mineralne pomagają zwalczać stany zapalne, łagodzą dolegliwości bólowe, stymulują wydzielanie soków trawiennych. Tak naprawdę z dobrodziejstwa natury możemy korzystać każdego dnia, profilaktycznie i dla smaku, używając odpowiednich przypraw, bez których nasze potrawy nie smakowałyby i nie pachniały tak apetycznie.
Przyprawy – rodzaje i klasyfikacja
Pod ogólnym sformułowaniem „przyprawy” kryje się wiele dobra, dlatego warto wprowadzić porządek i klasyfikację aromatycznych dodatków. Najczęściej spotykamy się z podziałem na przyprawy:
- ziołowe
- korzenne (egzotyczne)
- warzywne (np. cebula i czosnek)
- mieszanki przyprawowe
- substancje przyprawowe uzyskane poprzez procesy technologiczne i chemiczne (np. kostki, pasty).
Podział przypraw roślinnych uwzględnia też ich część morfologiczną oraz zawartość substancji czynnej. Jeśli chodzi o część morfologiczną wyróżniamy:
- zioła (np. tymianek)
- liście (np. rozmaryn, liść laurowy)
- nasiona (np. gorczyca)
- owocnię (np. pieprz)
- pączki (np. rumianek)
- korę (np. cynamon)
- kłącza (np. imbir)
- strąki (np. wanilia)
- znamiona (np. szafran).
Pod względem substancji czynnej dzielimy je na:
- olejkowe
- goryczkowe
- goryczkowo-olejkowe
- barwiące.
Dobroczynny wpływ przypraw na organizm
Wiemy doskonale, że dobrze przyprawione jedzenie smakuje lepiej. Większość z nas potwierdzi, że dzięki dodatkowi majeranku, kurkumy czy imbiru posiłki łatwiej się trawią i czujemy się po prostu lepiej. Odpowiednio dobrane zioła i przyprawy nie tylko podnoszą walory smakowe i wizualne dań, ale także mogą poprawiać apetyt, metabolizm czy przynieść ulgę w bólu głowy (imbir). Inne mają działanie termogeniczne – będą wsparciem dla osób odchudzających się.
Warto zatem poznać bliżej właściwości niektórych przypraw, szczególnie, że wiele z nich znajdziemy praktycznie w każdej kuchni:
- bazylia – stymuluje wydzielanie soku żołądkowego, trawienie, działa rozkurczowo
- cynamon – poprawia ukrwienie, trawienie, działa rozgrzewająco, termogenicznie, przeciwzapalnie
- estragon – łagodzi wzdęcia, dolegliwości żołądkowe
- gorczyca – w formie okładów na miejsca dotknięte reumatyzmem
- imbir – łagodzi bóle głowy, miesiączkowe i mdłości, rozgrzewa, dodany do herbaty wspomaga kuracje przeziębieniowe
- jałowiec – poprawia trawienie, działa napotnie, moczopędnie, żółciopędnie
- kminek – stymuluje procesy trawienne, łagodzi kolki, działa rozkurczowo
- kurkuma – działa antynowotworowo, obniża poziom cholesterolu, wspiera pracę trzustki, przyspiesza gojenie się ran
- majeranek – działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie, poprawia trawienie
- mięta – wspomaga trawienie, łagodzi wzdęcia, a także dolegliwości reumatyczne, choroby gardła i zatok
- melisa – obniża ciśnienie krwi, pomaga przy bezsenności i niestrawności, ma również właściwości antydepresyjne, uspokajające, wyciszające
- rozmaryn – wspiera procesy trawienne, wytwarzanie żółci, działa moczopędnie oraz pobudzająco
- szałwia – stymuluje wydzielanie soków trawiennych, poprawia wchłanianie składników odżywczych, działa przeciwwymiotnie
- tymianek – działa wykrztuśnie, wspiera kuracje przy w infekcjach gardła, stymuluje apetyt i metabolizm.
