Kto z nas nie wzdycha czasem „ech, w marcu jak w garncu” albo zamiast „a nie mówiłam” sentencjonalnie powie „Gdyby kózka nie skakała to by nóżki nie złamała”. Pouczamy „ucz się ucz, nauka to potęgi klucz”, narzekamy „niedaleko pada jabłko od jabłoni”. Używamy na co dzień tradycyjnej formy literackiej, jaką są przysłowia. Posiłkujemy się nimi w potocznych wypowiedziach, używamy w rozmowach prywatnych, towarzyskich, ale również formalnych i oficjalnych. W dzisiejszym świecie, w którym bez języków obcych ani rusz, cenną wiedzą są także znane przysłowia angielskie, jak równie umiejętność wyszukania sentencji po angielsku z tłumaczeniem – pamiętajmy, że nie zawsze są to dosłowne przekłady z polskiego.
To wypada wiedzieć o przysłowiach
Zanim przejdziemy do znanych, przydatnych, czasem zabawnych przysłów i powiedzeń po angielsku, warto wiedzieć to i owo na temat tej specyficznej formy wypowiedzi. Z jednej strony jest to rodzaj wypowiedzi literackiej, ale jak pokazuje życie są to również zdania, sentencje, które doskonale sprawdzają się w mowie potocznej. Wszystkie „paluszek i główka….”, „kto mieczem wojuje…” czy „kwiecień plecień…” są częścią naszych codziennych rozmów. Istotą przysłów po angielsku, polsku itp. jest ich charakter – otóż na ogół wyrażają ogólną myśl, mimo odniesienia bezpośrednio do konkretnych sytuacji (alegoryczność). Doskonałym przykładem jest wspomniana kózka, która skakała na drzewo. Sytuacja konkretna, ale sens bardzo ogólny – ryzykowne zachowania miewają przykre konsekwencje. Przysłowia korzystają również z zasady paralelizmu (zestawienie, porównanie) – np. „jak Kuba Bogu tak Bóg Kubie”. Nie sposób pominąć bardzo istotnej cechy przysłów, czyli pouczania, moralizowania, puentowania. Bardzo często używając tej formy chcemy coś wytknąć, nakazać, przestrzec przed czymś. Jakże często sięgamy po mądrości typu „nosił wilka razy kilka ponieśli i wilka” czy też „ten się śmieje, kto się śmieje ostatni”. Mając na uwadze taką definicję i znaczenie przysłów trudno sobie wyobrazić swobodną konwersację czy też czytanie tekstów, książek po angielsku bez znajomości powiedzeń, sentencji i przysłów w tymże języku.
Przysłowia ze świata zwierząt
Jeśli chodzi o angielskie przysłowia o zdrowiu, dzieciach, zwierzętach itp., jest to również znakomita metoda na skuteczną naukę języka. Z jednej strony podobnie jak w języku polskim mają specyficzną melodię i rytm, a zatem dość łatwo je zapamiętać. Z drugiej nie zawsze są dokładną translacją znanych nam polskich powiedzeń, a zatem powodowani naturalną, ludzką ciekawością poszukamy znaczenia słów, które są użyte w angielskiej wersji, jak również angielskich odpowiedników polskiego sformułowania. Analogicznie jak w naszym ojczystym języku również angielskie powiedzenia często odnoszą się do konkretnych sytuacji, tematów itp. Mamy zatem przysłowia angielskie o miesiącach, świętach, zwierzętach. Oczywiście zgodnie z definicją przysłów dotyczą sytuacji bardzo różnych, o charakterze ogólnym. I tak na przykład używając powiedzeń o psach czy koniach możemy powiedzieć:
• Every dog has its day – Każdy ma swój szczęśliwy dzień w życiu
• Let sleeping dogs lie – Nie wywołuj wilka z lasu.
• Barking dogs seldom bite – Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje
• Don’t look a gift horse in the mouth – Darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda
• Put on the dog – Stroić się w pawie piórka.
• A wolf in sheep’s clothing – Wilk w owczej skórze
• He is a dog in the manger – Jak pies ogrodnika
Kalendarz inspiracją angielskich przysłów
Jako, że przysłowia i sentencje rządzą się swoimi, uniwersalnym prawami, również w języku angielskim inspiracją wielu wypowiadanych mądrości jest kalendarz – począwszy od miesięcy po okoliczności, ważne daty czy święta. Podobnie jak u nas, angielskie przysłowia z miesiącami często odnoszą się do zjawisk przyrodniczych, pogodowych. Mamy w zwyczaju mawiać „gdy styczeń burzliwy z śniegami, lato burzliwe z deszczami” lub „idzie luty załóż buty”. Poznajmy zatem znane powiedzenia po angielsku:
• It’ll be a long day in January – o czymś, co nigdy się nie zdarzy, po polsku mawiamy „w grudniu po południu“
• April showers bring May flowers – kwietniowe ulewy przynoszą majowe kwiaty
• If the first three days of April be foggy, rain in June will make the lanes boggy – jeśli trzy pierwsze dni kwietnia są mgliste, czerwcowy deszcz zmieni drogi w bagniste
• Maybees don’t fly in June – odpowiednik polskiego „morze jest szerokie i głębokie“
• Ice in November brings mud in December – lód w listopadzie przynosi błoto w grudniu
Przysłowia angielskie na każdą okazję
Przysłowia odnoszą się również do najważniejszych sytuacji życiowych, jak wychowanie dzieci, zdrowie, edukacja czy praca. Mamy zatem wiele mądrych powiedzeń o pociechach, jak chociażby „what youth is used to, age remembers – czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci” albo „like father, like son – jaki ojciec taki syn (niedaleko pada jabłko od jabłoni)”.
Oczywiście skarbnicą mądrości wszelkiej są także przysłowia o zdrowiu. Podobnie jaku nas w krajach anglojęzycznych mawia się np.:
• Laughter is the best medicine – Śmiech to zdrowie
• A sound mind in a sound body – W zdrowym ciele zdrowy duch
• Fit as a fiddle – Zdrów jak ryba
Mamy mądre powiedzenia o pracy, np. „No gain without pain. Bez pracy nie ma kołaczy” czy „Where there’s a will, there’s a way. Dla chcącego nic trudnego”.
Na co dzień pouczamy wypowiadając przysłowia o nauce:
• Necessity is the mother of invention – Potrzeba jest matką wynalazków.
• It is never late to learn – Człowiek uczy się przez całe życie.
• What youth is used to , age remembers – Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci
Oczywiście powiedzeń i przysłów po angielsku jest wiele i tak naprawdę najlepszą drogą do ich poznawania i prawidłowego stosowania są rozmowy, lektura, oglądanie programów czy filmów w tym języku. Najlepiej oczywiście od najmłodszych lat (wiadomo – what youth is used to, age remembers). Zawsze możemy także poszperać w internecie, gdzie znajdziemy przysłowia i sentencje po angielsku z tłumaczeniem albo polskie powiedzenia przełożone na język Shekspear’a. Warto potraktować to jak dobry początek przygody z angielskim, w końcu jak mawia znane przysłowie: a journey of a thousand miles begins with a single step (tysiącmilowa podróż zaczyna się od jednego kroku, czyli wszystko rozpoczyna się od małych rzeczy).
Zdjęcia: shutterstock
