Wigilia kojarzy się z choinką, pierwszą gwiazdką, prezentami, rodzinnymi spotkaniami przy suto zastawionym stole. Ciekawe kto dziś potrafi bez wahania odpowiedzieć na pytanie na temat tradycyjnej ilości potraw wigilijnych, jakie dania powinny znaleźć się na wigilijnym stole, a także co symbolizują. Trzeba bowiem wiedzieć, że składniki potraw nie są przypadkowe.
Obecnie przyjmuje się, że na Wigilię podajemy 12 potraw, choć bywało, że stawiano 7,9 albo 11 dań. Najczęściej liczbę tę odnosi się do symboliki związanej z 12 apostołami. Według tradycji dania powinny być postne, choć od niedawna dopuszcza się spożywanie mięsa w Wigilię. Mimo to większość Polaków nadal zachowuje post w tym dniu.
Lista obecności na wigilijnym stole
Postne owszem, ale za to jakie syte i pożywne – takie jest wigilijne menu. Potrawy opierają się bowiem na rybach, mące, kaszach, kapuście, grzybach, grochu, zawierają także mak, miód orzechy, owoce i warzywa. A zatem można powiedzieć, że jest naprawdę obficie i dość ciężko.
Jeśli chodzi o listę konkretnych potraw może ona wyglądać różnie w zależności od regionu czy rodzinnych tradycji. Na przykład w niektórych domach rozpoczyna się wigilię od zupy grzybowej, w innych od czerwonego barszczu. Niektórzy nadal podają najbardziej wigilijną rybę jaką jest karp, inni decydują się na gatunki chudsze albo bardziej popularne.
Przykładowe wigilijne menu może wyglądać następująco:
• przystawki ze śledzia
• sałatka jarzynowa
• barszcz czerwony z uszkami z farszem grzybowym/zupa grzybowa lub rybna,
• pierogi z kapustą i grzybami
• kapusta z grzybami
• karp smażony lub inna ryba
• karp w galarecie
• kompot z suszu
• chleb
• makowiec
• kluski z makiem
• piernik
Oczywiście na stole mogą pojawić się również inne potrawy, np. tradycyjna kutia, sernik, smażone kapelusze grzybów itp. Istotne jest jednak to, że w czasie Wigilii powinniśmy spróbować wszystkich potraw, ponieważ każda ma istotne znaczenie. Według dawnych wierzeń tylko taka dokładna „degustacja” mogła zapewnić powodzenie, zdrowie i urodzaj na kolejny rok. Jak łatwo się domyślić trzeba mierzyć siły na zamiary, skosztować wszystkiego po trochu, w końcu mamy przed sobą 12 ważnych, znaczących dań.
Symbolika potraw wigilijnych
Warto znać rodzime tradycje, dlatego istotna jest też symbolika składników wigilijnych potraw. I tak na przykład uważa się, że ważne na wigilijnym stole ryby odwołują się do chrztu (woda), a także do wczesnego symbolu chrześcijaństwa. Niemniej ważny jest barszcz z buraczków – wierzono, ze ten kto spożywa buraki ten w zdrowiu dożyje sędziwego wieku. Królową wigilii jest też kapusta gwarantująca życiodajną siłę. A skoro kapusta to i grzyby, którym przypisywane magiczne moce.
Na wigilijnym stole nie może też zbraknąć maku, który miał przynosić bogactwo, a jego brak źle wróżył domostwu. Skoro jesteśmy przy słodkich potrawach pora na jakże ważny kompot z suszu, a owoce to naprawdę bogata symbolika. Mamy zatem śliwki odpędzające złe moce, jabłka ze względu na kształt interpretowane jako symbol ziemi i długowieczności. Gruszka oczywiście kojarzona była zawsze z miłością, relacjami międzyludzkimi, ale także z dobrobytem. Daktyle i figi miały zapewniać długie życie, płodność, dostatek i powodzenie.
W deserach i potrawach nie może zabraknąć orzechów, które kojarzono z mądrością, witalnością oraz płodnością. Słodki piernik pachnący miodem świadczył o dostatku i wyższym statusie. No i oczywiście chleb, który również jest nieodzowny na stole wigilijnym, symbolizuje bowiem nowe życie, pomyślność i dobrobyt.
Zdjęcia: shutterstock, fotolia
