Nie bez powodu złą sławą cieszy się cukier, tymczasem w kuchni i w wielu produktach spożywczych czyha na nasze zdrowie jeszcze jedna „biała pułapka”. Sól, bo o niej mowa, jest nam potrzebna, trudno sobie wyobrazić kucharzenie bez jej dodatku. Jednak nadużywanie soli, które jest niestety powszechne, prowadzi do wielu schorzeń i dolegliwości. Dla własnego zdrowia warto zastosować dietę niskosodową, a sól zastępować aromatycznymi ziołami, przyprawami.
Co to jest sól i czy jest nam potrzebna?
Sól kamienna, warzona, morska itp., czyli ta, której używamy w kuchni, to związek składający się z sodu i chloru (chlorek sodu). W soli kuchennej sód stanowi 40%, a zatem jedna łyżeczka dostarcza nam ok. 2000 mg tego pierwiastka. Pamiętajmy jednak o tym, że sól nie jest jedynym źródłem sodu, ponadto jest też dodatkiem do wielu produktów spożywczych. Podaż sodu jest więc wyższa niż to, co wysypiemy na potrawy sami, z solniczki.
Nadmiar soli jest niezdrowy, ale prawidłowa ilość jest nam niezbędna dla wielu procesów życiowych. Na stronie promującej zdrowy styl życia bez nadmiaru soli (wyrzucsolniczke.pl), czytamy, że 1 gram soli na dzień wystarcza do właściwego funkcjonowania organizmu. Jedna łyżeczka, czyli 5 gramów, to maksymalna norma dopuszczalna przez Światową Organizację Zdrowia. Tymczasem statystyczny Polak zużywa aż 10-15 gram soli dziennie, co niestety przekłada się na późniejsze problemy ze zdrowiem.
Nie zapominajmy o tym, że sód znajdziemy także w warzywach, owocach, napojach, a sól jest dodawana do wędlin, przekąsek, pieczywa. Dlatego ryzyko niedoborów sodu jest niewielkie. Wzrasta w sytuacjach odwodnienia (biegunki, bardzo duży wysiłek, nadmierne pocenie się). O wiele większym wyzwaniem są konsekwencje nadużywania soli.
Nadmiar soli a problemy ze zdrowiem
Wiemy już, że spożycie soli jest statystycznie zbyt wysokie. Jakie są tego konsekwencje? Okazuje się, że bardzo poważne:
- nadciśnienie tętnicze,
- miażdżyca,
- choroby nerek,
- nowotwory żołądka,
- cukrzyca typu II,
- otyłość,
- udary mózgu,
- choroby układu nerwowego.
Zapotrzebowanie na sód
Na to, ile sodu potrzebuje nasz organizm wpływa wiele czynników. Wszystko zależy od wieku, kondycji, aktywności fizycznej. Nie bez znaczenia są także czynniki zewnętrzne, takie jak temperatura otoczenia, klimat, wilgotność powietrza. Zdrowa osoba żyjąca w naszej strefie klimatycznej będzie potrzebowała ok. 1500 mg na dzień, ale nie mniej niż 115 mg.
Wyliczając sobie dzienne zużycie sodu, nie możemy jednak brać pod uwagę tylko soli dodawanej do posiłków przygotowywanych w domu. Sól kryje się prawie w każdym produkcie, nawet w niektórych słodyczach (są przecież czekolady z dodatkiem soli…). Pasztety, wędliny, chrupkie przekąski, pieczywo, serki, twarożki itp. to źródła sodu w naszej diecie, które często bywają solidnie posolone, a nawet przesolone.
Dieta niskosodowa i dieta bez soli
Ograniczenie spożycia soli, a nawet jej eliminacja, to zalecenie przede wszystkim dla osób zmagających się z chorobami układu krążenia i nerek. Dieta niskosodowa jest wskazana także dla pacjentów przy schorzeniach wątroby (np. marskość). Ostrożne korzystanie z solniczki przyda się również przy obrzękach, ponieważ sól sprzyja zatrzymywaniu wody w organizmie.
Warto pamiętać, że dieta bez soli albo niskosodowa to nie tylko ograniczenie używania soli, ale także uważne czytanie etykiet i wybór produktów o niskiej zawartości sodu.
Wyrzuć solniczkę! I co dalej?
Zapewne wiele osób zapyta – jak żyć (jak jeść) bez soli? Wbrew pozorom dieta niskosodowa nie jest taka trudna. Nasze receptory smakowe mogą przyzwyczaić się do nowych doznań. Tym bardziej, że ograniczenie lub rezygnacja z soli otwierają nas na inne smaki, zdominowane dotychczas przez smak słony.
A zatem zastępujmy naszą kuchenną sól kamienną czy morską pachnącymi ziołami. Niech w potrawach królują majeranek, oregano, bazylia, lubczyk. Dla zwolenników wyrazistych smaków doskonałym wyborem będzie papryka, chili, pieprz ziołowy. Słony smak można zastępować (z umiarem) sosem sojowym o obniżonej zawartości soli albo sosem rybnym. Uważamy na gotowe mieszanki przypraw, w których bywa ukryta sól i to w całkiem pokaźnych dawkach.
Skarbnicą wiedzy o diecie bez soli jest serwis wyrzucsolniczkę.pl. Sięgnij też po inspirujące przepisy na dania bez soli.
